24. tydzień ciąży to już 6 miesięcy za wami. Czas szybko mija a Twoja pociecha osiąga już rozmiary noworodka. Maluch około 30 cm długości, a jego waga to około 600 g. Na naszej skali owocowo- warzywnej jest więc rozmiarów ładnej zielonej sałaty.
6 tydzień ciąży to również 4 tydzień życia dziecka. W tym momencie kończy się okres tworzenia trzech listków zarodkowych, podczas gdy rozpoczyna się czas powstawania z nich kluczowych dla rozwoju narządów i układów. Zobacz, kiedy dokładnie rozpoczyna się i kończy okres zarodkowy, jakie struktury rozwijają się z poszczególnych listków oraz jak wygląda zarodek na tym etapie. W 6 tygodniu ciąży również w ciele kobiety zachodzą już poważne zmiany — większość przyszłych mam odczuwa wyraźne objawy jak powiększenie piersi, „huśtawka nastrojów” bądź poranne mdłości. Poznaj powszechnie występujące symptomy i sprawdź również jakiego przyrostu wagi możesz się spodziewać w trakcie nadchodzących miesięcy. Czym jest okres zarodkowy? Co powstaje z trzech listków zarodkowych? Jak rozwija się zarodek w 6 tygodniu ciąży? Co dzieje się z ciałem kobiety w 6 tygodniu ciąży? Charakterystyczne objawy ciążowe Jak wzrasta masa ciała w ciąży? Czym jest okres zarodkowy? Prenatalny czas życia człowieka dzieli się przede wszystkim na okres zarodkowy i okres płodowy. Okres zarodkowy można również podzielić na kolejne dwie fazy: – listków zarodkowych, – zarodkowy. Okres listków zarodkowych trwa od momentu implantacji zapłodnionej komórki jajowej w błonie śluzowej macicy (ok. 6-12 dni po zapłodnieniu), a kończy się mniej więcej pod koniec 5 tygodnia ciąży, czyli 3 tygodnia życia zarodka (ok. 21 dni po zapłodnieniu). W tym czasie zygota przekształca się w morulę i blastocystę by utworzyć w końcu tarczkę zarodkową, składającą się z trzech listków zarodkowych (ektoderma, mezoderma, endoderma) — wyspecjalizowanych grup komórek, z których powstaną konkretne narządy. Po wykształceniu trzech listków zarodkowych rozpoczyna się również kolejna faza rozwoju zarodka. Jest to właściwy okres zarodkowy, trwający mniej więcej od 4 do 8 tygodnia życia zarodka, czyli od 6 tygodnia ciąży. Okres zarodkowy to z pewnością przede wszystkim czas przechodzenia procesu organogenezy, podczas którego — jak sama nazwa wskazuje — powstają zalążki najważniejszych ludzkich organów. Proces ten rozpoczął się już w 5 tygodniu ciąży, kiedy zarodek wytworzył zaczątki centralnego układu nerwowego oraz układu sercowo-naczyniowego. Okres zarodkowy to także czas rozpoczęcia innego procesu: morfogenezy, czyli kształtowania zarysów ciała. Warto również pamiętać, że jest to również okres, w którym zarodek jest szczególnie wrażliwy na czynniki teratogenne, czyli mogące wywoływać różnego rodzaju wady wrodzone, a nawet poronienie1. 1. Hieronim Bartel, Embriologia: podręcznik dla studentów, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 2012 Co powstaje z trzech listków zarodkowych? W okresie zarodkowym komórki pogrupowane w 3 listki zarodkowe dalej dzielą się i różnicują, by w końcu stworzyć najważniejsze struktury zarodka. Mezoderma różnicuje się na mezodermę przyosiową, pośrednią i boczną. – Na skutek podziałów mezodermy przyosiowej powstają somity (patrz ramka): potyliczne, szyjne, piersiowe, lędźwiowe, krzyżowe i ogonowe. Pod koniec 6 tygodnia ciąży w każdym somicie można wyodrębnić 3 części: sklerotom, miotom oraz dermatom. Komórki sklerotomu biorą udział w budowaniu elementów chrzęstnych, kostnych oraz włóknistych kręgosłupa. Ważnym aspektem jest, że miotom uczestniczy w budowaniu mięśni poprzecznie prążkowanych tułowia oraz kończyn, z dermatomu powstanie tkanka podskórna oraz skóra właściwa. – Z połączenia mezodermy pośredniej, somitu i mezodermy bocznej utworzy się układ wydalniczy oraz płciowy. – Również z mezodermy bocznej powstaną takie struktury jak tkanki narządów trzewnych, tkanka mięśniowa serca, układ sercowo-naczyniowy i limfatyczny, krwinki, śledziona, kora nadnerczy, szpik kostny i błony surowicze. Endodermę można podzielić na zarodkową, czyli jelito pierwotne, oraz pozazarodkową, która stanowi wyściółkę omoczni oraz pęcherzyka żółtkowego. W 6 tygodniu ciąży jelito pierwotne jest już podzielone na 3 części: jelito głowowe, środkowe i ogonowe. Na końcu jelita głowowego znajduje się zawiązek ust, w odcinku ogonowym zawiązek odbytu. Połączenie jelita środkowego i pęcherzyka żółtkowego stanowi przewód żółtkowo-jelitowy, który stopniowo zanika, a potem bierze udział w tworzeniu najpierw szypuły brzusznej, a w końcu pępowiny. Oprócz wyściółki nabłonkowej przewodu pokarmowego oraz jego gruczołów endoderma tworzy również nabłonek gardła, tchawicy, oskrzeli, krtani, płuc czy migdałków, a także tarczycę, grasicę, pęcherz moczowy, cewkę moczową, wątrobę, pęcherzyk żółciowy, część przedsionkową pochwy czy gruczoły opuszkowo-cewkowe. Ektoderma ulega podziałowi na ektodermę okrywającą, będącą przyszłym budulcem naskórka, oraz neuroektodermę, z której powstaje cewa nerwowa. Pod koniec 6 tygodnia ciąży dochodzi również do zamknięcia wszystkich jej otworów — z jej części głowowej wykształcą się pęcherzyki mózgowe, a z ogonowej rdzeń kręgowy. Oprócz budowania układu nerwowego ektoderma odpowiada też za rozwój siatkówki, szyszynki czy płata tylnego przysadki2. Warto wiedzieć Czym są somity i wiek somitarny? Somity, nazywane też czasem praczłonami, to bloki komórek nabłonkowych o kulistym kształcie, występujące parzyście, umiejscowione po dwóch stronach struny grzbietowej. Powstają w wyniku podziału mezodermy przyosiowej pod koniec 5 tygodnia ciąży. Na dalszym etapie rozwoju wezmą udział w tworzeniu skóry, mięśni tułowia czy elementów szkieletu. Pierwsze dwa tworzące parę somity powstają w głowowej części struny grzbietowej. Nowe pary somitów tworzyć się będą wzdłuż niej, w kierunku części ogonowej. Sprawią, że zarodek będzie miał wygląd segmentowy. Dzięki liczbie somitów możliwe jest ustalenie orientacyjnego wieku zarodka; dlatego jest to właśnie tak zwany wiek somitarny lub okres somitarny. Przykładowo, w 22 dniu życia (początek 6 tygodnia ciąży) zarodek ma od 7 do 10 somitów, z kolei w 28 dniu życia (koniec 6 tygodnia) jest to już 26-29 somitów. Źródła: Hieronim Bartel, Embriologia: podręcznik dla studentów, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 2012, Encyklopedia PWN online, 2. Hieronim Bartel, Embriologia: podręcznik dla studentów, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 2012 Jak rozwija się zarodek w 6 tygodniu ciąży? W trakcie 6 tygodnia ciąży zarodek rośnie od ok. 2,5 mm do 4 lub nawet 6 mm., a jego główne cechy zewnętrzne to widoczne łuki skrzelowe oraz tworzące segmenty somity. Również na początku tego okresu funkcjonuje już pierwotny układ sercowo-naczyniowy — możliwe jest zaobserwowanie bicia (choć należałoby je raczej nazwać „trzepotaniem”) serca. Do tej pory zarodek był wyprostowany, teraz zaczyna się delikatnie zginać, a pod koniec 6 tygodnia ciąży będzie już zgięty w kształt litery „C”. Również cewa nerwowa, zamknięta tylko w środkowej części, zamknie się całkowicie (przednia i tylna część) do około 28 dnia życia. Po obu jej stronach powstawać będą somity (patrz ramka), w kierunku od głowowej do ogonowej części — pod koniec tygodnia będzie ich około 30. Mniej więcej w połowie 6 tygodnia ciąży zarodek ma już trzy pary łuków skrzelowych, a w okolicy głowowej można zauważyć charakterystyczne uwypuklenie: to trzy pęcherzyki mózgowe. W okolicy brzuszno-bocznej zauważalne są z kolei zawiązki kończyn górnych. Pod koniec tego tygodnia tworzy się ostatnia para łuków skrzelowych, zawiązki kończyn dolnych oraz plakody soczewkowe, z których powstaną soczewki oczu. Zarodek ma też już zalążki ucha wewnętrznego oraz widoczny ogon, choć ten powoli zanika. Ważnym procesem, mającym miejsce również około 6 tygodnia ciąży, jest tak zwane fałdowanie zarodka. Jest ono następstwem szybkiego wzrostu zarodka, w szczególności rdzenia kręgowego oraz mózgowia3. Do powstania osi głowowo-ogonowej dochodzi zaraz po pojawieniu się smugi pierwotnej, jednak wytworzenie charakterystycznego walcowatego kształtu oraz wyraźne wyodrębnienie okolicy głowowej i ogonowej jest możliwe dopiero po przejściu procesu fałdowania składającej się z 3 listków tarczki zarodkowej. Zarodek ulega zagięciu, tworząc fałd głowowy i fałd ogonowy. Z kolei zagięcie brzegów tarczki powoduje powstanie fałdów bocznych (prawego i lewego). Fałdowanie poprzeczne skutkuje oddzieleniem się zarodka od pęcherzyka żółtkowego. Z czym się wiąże powstanie poszczególnych fałdów? W procesie fałdowania, rozpoczynającym się pod koniec 5 tygodnia ciąży, powstaje fałd głowowy, ogonowy również boczny lewy i boczny prawy. – Fałd głowowy: powstaje od końca 3 tygodnia życia zarodka, kiedy z fałdów nerwowych buduje się mózgowie. W trakcie jego tworzenia do wnętrza zarodka wciągnięta zostaje część pęcherzyka żółtkowego, tworząca odtąd jelito przednie, kończące się błoną ustno-gardłową i również te położone pomiędzy mózgiem a sercem. Jednocześnie powstaje także zalążek przepony, rozwija się wątroba. – Fałd ogonowy: powstaje nieco później niż głowowy, na skutek wzrostu zaczątków rdzenia kręgowego. Dlatego w trakcie jego tworzenia wciągnięta do wewnątrz część pęcherzyka żółtkowego tworzy jelito tylne, z którego obwodowej części powstanie stek — zalążek pęcherza moczowego i odbytnicy. Szypuła łącząca, z której rozwinie się sznur pępowinowy, łączy się z powierzchnią brzuszną. – również Fałdy boczne (prawy i lewy): powstają na skutek wzrostu somitów. Po fałdowaniu poprzecznym pozostała część pęcherzyka żółtkowego tworzy jelito środkowe, które za pomocą tzw. przewodu żółtkowo-jelitowego łączy się ze szczątkowym pęcherzykiem. Ten przewód wejdzie później w skład pępowiny. Na skutek fałdowania bocznego zmniejsza się też stopniowo połączenie pomiędzy wewnątrzarodkową i zewnątrzzarodkową jamą ciała. Źródła: Moore, Persaud, Torchia, Embriologia i wady wrodzone. Od zapłodnienia do urodzenia, 2013, Hieronim Bartel, Embriologia: podręcznik dla studentów, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 2012 Sprawdź, jak rozwijają się poszczególne narządy i układy Układ sercowo-naczyniowy Serce to pierwszy narząd działający w ciele zarodka. Ok. 21-22 dnia życia zaczyna się kurczyć, a od 6 tygodnia ciąży zaczynają kształtować się przegrody. Bicie serca jest możliwe dzięki powstaniu węzła zatokowo-przedsionkowego. W pierwszej fazie serce uderza ok. 80 razy na minutę. Układ oddechowy Tworzy się w 6 tygodniu ciąży z uchyłka oddechowego — to wypukłość powstała na ścianie pierwotnego jelita przedniego. Powstają również zaczątki krtani i tchawicy, a uchyłek oddechowy rozszerza się i przekształca w pęcherzyk płucny. Układ pokarmowy Na skutek procesu fałdowania w 6 tygodniu ciąży jelito pierwotne dzieli się na kilka części: w części głowowej zamyka je błona ustno-gardłowa, a w części ogonowej błona stekowa. Po pęknięciu błon tworzy się gardło i przełyk, rozwijają się również żołądek, wątroba, trzustka i dwunastnica. Układ moczowo-płciowy Około 6 tygodnia ciąży zanika przednercze, będące przejściowym narządem; na bardziej zaawansowany rozwój układu moczowo-płciowego trzeba jeszcze jednak poczekać. Na razie tzw. grzebień moczowo-płciowy dzieli się na dwie struktury: sznur płciowy i sznur nerkotwórczy. Układ nerwowy Pod koniec 6 tygodnia ciąży cewa nerwowa jest już bez wątpienia całkowicie zamknięta, co pozwala na prawidłowe funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego. W odcinku głowowym dochodzi do powstania 3 pęcherzyków mózgowych: jest to przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie. Narządy zmysłów Na początku 6 tygodnia ciąży z uwypukleń międzymózgowia tworzą się pęcherzyki oczne, powstają też zawiązki soczewek. Kształtuje się również tzw. plakoda uszna, przekształcająca się w pęcherzyk uszny. W tym samym tygodniu zarodek ma już też zalążek nosa i jamy nosowej. Powoli formuje się również twarz. Układ hormonalny Od 5 tygodnia ciąży rozwija się już przysadka mózgowa, w 6 tygodniu powstaje pierwotna kora nadnerczy i zawiązek tarczycy oraz przytarczyc. Kończyny i układ kostny Pod koniec 6 tygodnia ciąży somity dzielą się na sklerotom i dermatomiotom. Ze sklerotomu powstają komórki różnicujące się później w komórki tkanki łącznej. W tym tygodniu zauważyć już można również zawiązki kończyn — najpierw górnych, potem dolnych. Źródło: prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich 3. Moore, Persaud, Torchia, Embriologia i wady wrodzone. Od zapłodnienia do urodzenia, 2013 Co się dzieje z ciałem kobiety w 6 tygodniu ciąży? Od początku ciąży w ciele kobiety zachodzą liczne zmiany — chociaż nadal jest to wczesny etap, organizm już zaczyna funkcjonować w nieco inny sposób. Bardzo szybko zwiększeniu ulega objętość krwi. Pomiędzy 6 a 12 tygodniem ciąży zwiększa się ona o mniej więcej 10-15%. Stopniowo zwiększająca się objętość osocza jest jednocześnie związana ze zmniejszonym wzrostem erytrocytów, prowadzącym do tzw. fizjologicznej niedokrwistości ciężarnych. Zwiększenie objętości krwi odgrywa ważną rolę; ma wpływ na: – dostarczenie krwi do macicy, która w ciąży jest dużo większa i silnie unaczyniona, – dostarczenie składników odżywczych rozwijającemu się łożysku oraz płodowi, – usprawnienie pracy nerek matki, które odpowiadają za usuwanie produktów przemiany materii nie tylko matki, ale i płodu, – również obniżenie lepkości krwi, konieczne dla poprawy jej przepływu. W trakcie I trymestru stopniowo zwiększa się również objętość wyrzutowa serca oraz pojemność minutowa serca. Jest to wynikiem zwiększenia objętości krwi w krwioobiegu oraz zmniejszenia lepkości krwi. W tym okresie można też zaobserwować spadek ciśnienia tętniczego. Wiele zmian zachodzi w układzie moczowym. Utrzymujące się podczas ciąży wysokie stężenie progesteronu powoduje relaksację pęcherza moczowego, poszerzenie moczowodów oraz miedniczek nerkowych. Wpływ na zmiany zachodzące w układzie moczowym ma też powiększająca się i uciskająca jego elementy macica. W trakcie ciąży przepływ krwi przez nerki zwiększa się aż o 80%. W 6 tygodniu ciąży możliwe również jest już odczuwanie dolegliwości związanych ze zmianami motoryki układu pokarmowego, wynikającymi przede wszystkim z wysokiego poziomu żeńskich hormonów płciowych oraz z powiększania się macicy. Możemy mieć do czynienia z przemieszczaniem się żołądka, spowolnioną perystaltyką przełyku, jelita cienkiego oraz okrężnicy4. 4. prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich Charakterystyczne objawy ciąży 6 tydzień ciąży to połowa pierwszego trymestru. W tym czasie większość kobiet odczuwa wyraźne sygnały świadczące o zajściu w ciążę, zazwyczaj doszło już do wykonania testu ciążowego. Może się jednak zdarzyć, że kobieta miesiączkująca nieregularnie dopiero ciążę odkryje, bądź też, że pomimo świadomości bycia w ciąży nie będzie odczuwać żadnych objawów, pomijając zatrzymanie menstruacji. Nudności, a potem także wymioty, należą do najczęściej występujących objawów. Mogą zacząć się już po 4 tygodniu ciąży, a w 6 tygodniu są już zjawiskiem powszechnie występującym: dotyczą 50-70% ciężarnych. Warto jednak wiedzieć, że zazwyczaj ustają około 14-16 tygodnia. Dolegliwości te spowodowane są przede wszystkim wysokim stężeniem hormonów ciążowych: estrogenów, progesteronu oraz HCG, czyli ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej. Najczęściej kobiety narzekają na mdłości poranne, jednak nie jest to regułą, ponieważ występują też o innych porach dnia. Nieraz łączą się ze zwiększoną wrażliwością na zapachy i smaki, mogą być prowokowane niektórymi woniami. Niczym dziwnym nie są też tzw. „zachcianki”, czyli nieodparta i nagła chęć zjedzenia konkretnego produktu lub łączenie ze sobą produktów pozornie do siebie niepasujących. O ile umiarkowane nudności i wymioty są w tym okresie czymś całkowicie normalnym, o tyle bardzo silne i utrzymujące się długo objawy tego rodzaju są już niepokojące i mogą świadczyć o wystąpieniu hyperemesis gravidarum, czyli tzw. niepowściągliwych wymiotów ciężarnych. W takiej sytuacji utrzymanie jakiegokolwiek pożywienia lub płynów może okazać się trudne, trzeba więc będzie podjąć odpowiednie działania, by zapobiec odwodnieniu organizmu — zwykle poprzez podanie kroplówki jak również i leków przeciwwymiotnych (w pełni bezpiecznych dla dziecka)5. Jak radzić sobie z nudnościami i wymiotami? Nudności czy wymioty w pierwszym trymestrze ciąży nie są niczym niepokojącym i dotyczą większości kobiet. Nie można ich całkowicie wyeliminować, jednak istnieją sposoby na złagodzenie tych objawów: – jedzenie niewielkich porcji lekkostrawnych pokarmów, – ograniczenie spożywania pokarmów tłustych, – niewątpliwie wybieranie lekkich i łagodnych potraw (pikantne mogą zaostrzyć objawy), – podobnie picie herbatek ziołowych np. mięty, która pomoże zneutralizować metaliczny posmak (przyjmowanie większej ilości ziół warto jednak skonsultować z lekarzem), – również spożywanie produktów z imbirem np. herbaty imbirowej, korzenia imbiru czy cukierków imbirowych. Inna dolegliwość to częste oddawanie moczu Związane są z uciskiem macicy oraz zwiększoną objętością wewnątrznaczyniową. Niczym niepokojącym nie są obfitsze niż zazwyczaj upławy z pochwy — zwykle mają postać śluzowatej wydzieliny o barwie przejrzystej lub lekko białawej. Z pewnością z lekarzem należy się skontaktować, gdy zauważymy nieprzyjemny zapach lub żółtawy kolor upławów, bądź też będzie nam dokuczać świąd czy pieczenie. Wiele kobiet cierpi też z powodu zaparć i zgagi, wynikających ze zmian fizjologicznych zachodzących w układzie trawiennym. Chociaż tkliwość i powiększenie piersi było jednym z pierwszych objawów, które kobiety zauważają często jeszcze przed wykonaniem testu ciążowego. Około 6 tygodnia ciąży wyraźnie widoczne jest już powiększenie gruczołów pęcherzykowych w sutkach, a także przebarwienie brodawek i obwódek piersiowych. Naczynia krwionośne na piersiach stają się poszerzone i bardziej widoczne. Nadal utrzymuje się „huśtawka nastrojów”, a także zmęczenie i drażliwość — mogą towarzyszyć kobietom zwłaszcza do ok. 16 tygodnia ciąży6. Przeczytaj także: Pierwsze objawy ciąży – jak je rozpoznać? 5, 6. Lesley Regan, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, tłum. dr Julia Szołtysek, wyd. Esteri, Wrocław 2016 Jak wzrasta masa ciała w trakcie ciąży? Planujące dziecko kobiety często mają obawy związane ze wzrostem masy ciała w ciąży. Warto już na samym początku wiedzieć, na co się przygotować — kiedy mamy do czynienia z normalną sytuacją, a kiedy przyrost wagi jest zbyt mały lub niepokojąco duży. To, ile kobieta przytyje, zależy od wielu czynników, również od jej BMI (patrz ramka) sprzed ciąży. Przy BMI mieszczącym się w normie przyrost wagi to zwykle ok. 11-16 kg. Przy nadwadze powinien on wynieść maksymalnie 7-11 kg, a w przypadku otyłości 5-9 kg. W pierwszym trymestrze jest on nieznaczny, największy wzrost obserwujemy w trymestrze II. Na tę wagę składają się – waga dziecka ok. 3-4 kg, – waga łożyska i wód płodowych ok. 1,7 kg, – tkanka tłuszczowa matki ok. 2,5 kg, – zwiększona objętość krwi ok. 1,5 kg, – zatrzymywanie wody w organizmie ok. 2,5 kg, – waga macicy ok. 1 kg, – również obrzmiałe piersi ok. 0,5 kg7. Czym jest BMI? BMI to inaczej Body Mass Index, czyli wskaźnik masy ciała. Można go obliczyć poprzez podzielenie masy ciała podanej w kilogramach przez podniesiony do kwadratu wzrost podany w metrach. BMI przydaje się przede wszystkim przy sporządzaniu oceny ryzyka wystąpienia chorób cywilizacyjnych związanych z nadwagą i otyłością np. miażdżycy czy choroby niedokrwiennej serca. Warto pamiętać, że wskaźnik BMI może być zawyżony np. u osób aktywnie uprawiających sport — w ich przypadku wyższa waga może być związana z masą mięśniową. Wskaźnik ten nie będzie również wiarygodny w przypadku dzieci do 14 roku życia oraz kobiet w ciąży. Chcąc oszacować przypuszczalny wzrost wagi w trakcie ciąży, bierzemy pod uwagę BMI sprzed ciąży. Co sugeruje konkretny wskaźnik BMI? – poniżej 16: wygłodzenie – 16-16,99: wychudzenie – 17-18,49: niedowaga – 18,5-24,99: waga prawidłowa – 25-29,99: nadwaga – 30-34,99: otyłość I stopnia – 35-39,99: otyłość II stopnia – powyżej 40: otyłość skrajna Źródło: 7. Lesley Regan, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, tłum. dr Julia Szołtysek, wyd. Esteri, Wrocław 2016 Źródła: – Encyklopedia PWN online, – Embriologia, materiały ze strony Pomorskiego uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, – prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich – Moore, Persaud, Torchia, Embriologia i wady wrodzone. Od zapłodnienia do urodzenia, 2013 – Ostrowski, Embriologia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich – Lesley Regan, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, tłum. dr Julia Szołtysek, wyd. Esteri, Wrocław 2016 – Sadler, Embriologia, Edra Urban&Partner Autor: Darek „W okresie zarodkowym komórki pogrupowane w 3 listki zarodkowe dalej dzielą się i różnicują, by w końcu stworzyć najważniejsze struktury zarodka.” 14. tydzień ciąży – badania. Między 6. a 14. tygodniem ciąży można wykonać pomiar długości ciemieniowo-siedzeniowej (CRL), który w tym okresie jest najdokładniejszym badaniem umożliwiającym precyzyjne określenie wieku ciążowego. W tym tygodniu właśnie tworzy się krtań oraz ucho wewnętrzne. Rozwija się również łożysko, które przejmie funkcje hormonów około dwunastego tygodnia. Serce wyraźnie wybija się z ciała i krew zaczyna krążyć po organizmie zarodka. Jak wygląda 6. tydzień ciąży? Prawo autorskie: Sebastian Kaulitzki / 123RF Zdjęcie Seryjne ten tekst przeczytasz w 5 minut Dziecko w 6. tygodniu ciąży - bicie serca Mama Tata Czy wiesz, że ? Zdjęcia USG 6. tygodnia ciąży Dziecko w 6 tygodniu ciąży - bicie serca 6 tydzień ciąży przynosi potężny skok w rozwoju dziecka - zarodek przypomina małą kijankę i rozpoczyna okres najintensywniejszego w życiu człowieka rozwoju i wzrostu. Rozpoczyna się okres zarodkowy, który potrwa do 10 tygodnia ciąży. Do końca tego tygodnia zarodek podwoi swoje rozmiary! Osiągnie 4-6mm długości od czubka głowy do pupy, jego długość będzie oznaczana skrótem CR - poznasz to podczas pierwszego badania USG. W tym tygodniu właśnie tworzy się krtań oraz ucho wewnętrzne. Rozwija się również łożysko, które przejmie funkcje hormonów około dwunastego tygodnia. Już teraz rozpoczyna się rozwój łożyska acz na tym etapie nie odpowiada ono jeszcze ani za odżywianie ani za dostarczanie tlenu. Serce wyraźnie wybija się z ciała i krew zaczyna krążyć po organizmie zarodka. W tym tygodniu również tworzą się zalążki górnych i dolnych kończyn oraz zalążki wątroby, trzustki, płuc oraz żołądka. Badanie USG może w tym momencie w 86% określić bicie serca i na 100% potwierdzić obecność pęcherzyka W 6 tygodniu ciąża stała się faktem. Zdecydowanie jest to moment, w którym powinnaś zgłosić się na wizytę u lekarza ginekologa (o ile nie zrobiłaś tego do tej pory). Ten założy jej kartę ciąży i zaleci podstawowe badania: morfologię, oznaczenie grupy krwi i czynnika Rh, odczyn WR, obecność przeciwciał przeciwko różyczce, toksoplazmozie i cytomegalii, cytologiczne i bakteriologiczne, ogólne badanie moczu. Na badaniu USG 6. tygodnia ciąży powinno być widać pęcherzyk ciążowy, a jeżeli ciąża rozwija się prawidłowo i co ważne nie jest zdecydowani młodsza niż wynika to z wyliczeń, na monitorze zobaczysz zarodek. Gdy badanie wykonane zostanie na początku 6 tyg. będzie on mierzył ok. 3-4mm by pod koniec tygodnia podwoić swą wielkość. Jeżeli zarodek ma już ponad 5mm (CRL) badanie USG musi wykazać akcję serca. Jest to możliwe także nieco wcześniej. Znaczenie ma także wartość tętna. Gdy spada ono poniżej 100 uderzeń jest to sygnał, że może dziać się coś niepokojącego i istnieje zagrożenie poronieniem. UWAGA!Na tym etapie rozwoju zarodek jest bardzo wrażliwy na czynniki zewnętrzne. Ponieważ w 6 tygodniu ciąży pojawiają się zawiązki najważniejszych organów w tym mózgu, zaczyna się rozwój układów odpowiedzialnych za życie, dlatego powinnaś ze szczególną troską zwracać uwagę na wszelkie potencjalnie niebezpieczne czynniki, które muszą zostać wyeliminowane. Nadal ważny jest w diecie kwas foliowy. Niejedna przyszła mama, gdy już wie, że jest w stanie błogosławionym ma wrażenie, że wiedzą o tym wszyscy. Prawda jednak jest taka, że widocznych dla ogółu oznak ciąży jeszcze nie ma. Może jednak zdarzyć się tak, że już teraz ulubione jeansy wydaja się cisnąć. Powodem tego nie jest rosnący brzuszek (macica ma wielkość dużej śliwki), lecz zmiany w organizmie, które powodują zatrzymanie wody i rozluźnianie powłok brzusznych. Jeśli miałaś nudności w poprzednim tygodniu, to niestety nie mamy dla Ciebie dobrej wiadomości - pogłębią się one w tym tygodniu. Wszystko to przez stale wzrastający poziom hormonów. Jedynym pocieszeniem jest fakt, że im więcej hormonów, tym lepsze rokowania dla ciąży. Piersi stają się coraz bardziej nabrzmiałe i wrażliwsze na dotyk, a brodawki stają się coraz większe i ciemniejsze. Jeśli w Twoim domu są jakieś zwierzęta, bądź bardzo ostrożna - unikaj kontaktu z kocimi odchodami - istnieje bowiem ryzyko zakażenia toksoplazmozą. Przekaż obowiązki opieki nad sierściuchem swojemu partnerowi. Inne objawy ciąży, które mogą, ale nie muszą wystąpić to: poranne mdłości, osłabienie, zmęczenie, częstsze oddawanie moczu, bóle w podbrzuszu (zawsze wymagają konsultacji z lekarzem), niewielkie plamienia z dróg rodnych (zawsze wymagają konsultacji z lekarzem), drażliwość, zmienne nastroje. Za większość tych dolegliwości w ciąży odpowiedzialne są hormony. Warto także wspomnieć, że wcale nie musisz odczuwać euforii. Nawet, jeżeli starałaś się o dziecko, całkiem normalne jest, że na tym etapie nie potrafisz się odnaleźć, a różnorodność i intensywność zmian i emocji działają na Ciebie przytłaczająco. Tata Nie łatwo patrzeć, gdy Twoja miłość cierpi i czuje się źle. Bądź pewny czy Twoje pytanie, czy chcesz jej pomóc jest szczere. Możesz jej pomóc np. kładąc na twarz lub szyję zwilżoną ściereczkę, czasem przynosząc śniadanie do łóżka lub zostawiając ją samą gdy wyczuwasz, że taka zachodzi potrzeba. No niestety, nie ma lekko...Czy wiesz, że ? Nudności i wymioty nie muszą być aż tak uciążliwe, jeśli zastosujesz się do kilku praktycznych wskazówek: jedz posiłki regularnie, ale w mniejszych ilościach (optymalna ilość to 5 posiłków dziennie) i nie objadaj się przed snem nie wstawaj głodna z łóżka, zjedz śniadanie w sypialni lub przegryź coś, a po posiłku odpocznij chwilę spożywaj więcej produktów zawierających witaminę B (ryby, fasola, kalafior, ziemniaki, szpinak, marchew, banany) i węglowodany, które pomogą Ci powstrzymać odruchy wymiotne - ogranicz tłuste dania, obciążające żołądek unikaj intensywnych zapachów, które wywołują u Ciebie mdłości pij dużo wody i innych płynów, unikaj napojów gazowanych i mocno słodzonych
1. Rozwój dziecka w 26 tygodniu ciąży. 26 tydzień ciąży - który to miesiąc? Jest to 6 miesiąc, 2 trymestr ciąży. Dziecko urosło do 33 centymetrów, waga dziecka w 26 tygodniu ciąży zaś to około 900 g.
W 6. tygodniu ciąży embrion ma już wielkość ziarenka maku. Jeśli zmierzyłabyś długość jego ciała od ciemienia do końca tułowia (malec jest skulony i przyjmuje w pozycję embrionalną), wyniosłaby ona od 2 do 4 mm. Ty natomiast zaczynasz odczuwać pierwsze zmiany w swoim ciele. 6. tydzień ciąży Spis treści6. tydzień ciąży: jak rozwija się dziecko?6. tydzień ciąży: co się dzieje z tobą?Jakie są wczesne objawy ciąży? [#TOWIDEO]6. tydzień ciąży: najważniejsze zalecenia 6. tydzień ciąży: jak rozwija się dziecko? Obok zarodka w pęcherzyku ciążowym znajduje się jama owodniowa. W okolicy 6. tygodnia ciąży wypełnia się ona płynem, który na tym etapie tworzy się z osocza i płynów ustrojowych kobiety. Odtąd wody płodowe będą nie tylko zmniejszać ryzyko ewentualnych urazy urazów, ale będą też dla niego gwarancją ciepła i ochrony przed bakteriami. 6. tydzień ciąży to również moment, w którym zamyka się cewa nerwowa (to proces kończący się zwykle w dniu po zapłodnieniu), co oznacza, że nie ma już ryzyka powstania jej wad, które prowadzić mogą do rozszczepu kręgosłupa lub wodogłowia. Wady cewy nerwowej: czym są i jak im zapobiegać? Nie oznacza to, że zagrożenie innymi wadami również przestało istnieć. Niestety okres organogenezy, czyli tworzenia się wszystkich narządów i układów w organizmie, który trwa od 4. do 12. tygodnia ciąży jest najbardziej niebezpiecznym. W tym czasie nowo powstałe organy są narażone na działanie czynników zewnętrznych, takich jak leki, substancje chemiczne i inne. Dlatego tak ważne jest unikanie w tym kluczowym dla rozwoju czasie wszelkich używek i innych niebezpiecznych działań. Leki w ciąży: jakie leki można bezpiecznie przyjmować w czasie ciąży? Rozwój narządów to jednak nie jedyne zmiany, które zachodzą w 6. tygodniu ciąży. W tej chwili embrion przypomina już nie fasolkę, ale kijankę, widoczny jest bowiem jakby ogonek, który jednak niedługo zaniknie (to dowód na obecność w ludzkim DNA genów innych ssaków). dziecko ma już najważniejszy dla człowieka narząd - mózg, który wykształca się z cewki nerwowej, ma też serce, które bije, jednak jego odgłosu nie da się jeszcze wychwycić. Nie jest ono jeszcze jednak w pełni rozwinięte podobnie, jak wątroba, nerki czy inne narządy. Działa jednak już na tyle sprawnie, że pompuje krew do tworzącego się właśnie krwioobiegu w tym czasie tworzą się zalążki układu pokarmowego (zaczyna działać trzustka) oraz kręgosłupa, a także wypustki, z których kiedyś rozwiną się kończyny malca, pojawiają się oskrzela - pierwotne drogi oddechowe 6. tydzień ciąży: co się dzieje z tobą? Zaczynasz już odczuwać pierwsze sygnały świadczące o twoim stanie. Test ciążowy pokazał dwie kreski, co oznacza, że ruszyły hormony ciążowe, mające na celu utrzymanie przy życiu zarodka, ale również zapewnienie mu prawidłowego rozwoju w twoim organizmie. Jak hormony wpływają na zachowanie ciężarnej kobiety? Hormony niestety będą odpowiedzialne również za większość ciążowych objawów – nie zawsze przyjemnych. Pierwszym z nich może być tkliwość piersi, którą zaczynasz odczuwać już w 6. tygodniu ciąży. To wina pobudzenia gruczołów mlekowych. Jesteś teraz 6. tygodniu, czyli w 2. miesiącu ciąży Piersi stają się nie tylko wrażliwe na dotyk, a nawet bolesne, ale również zmieniają nieco wygląd – brodawki stają się ciemniejsze (pod wpływem zwiększonego dopływu krwi) i powiększone. Pielęgnacja PIERSI w ciąży Ponieważ twoje dziecko jest jeszcze maleńkie, nie możesz oczywiście odczuć zmian w swoim wyglądzie. Jednak, jeśli poszłabyś teraz do ginekologa, lekarz mógłby stwierdzić rozpulchnienie macicy, które świadczy o obecności w niej zarodka. Jakie są wczesne objawy ciąży? [#TOWIDEO] 6. tydzień ciąży: najważniejsze zalecenia Chociaż cewa nerwowa płodu już się zamknęła, to nie znaczy, że możesz przestać przyjmować kwas foliowy. Chociaż jego największą zaleta jest właśnie zapobieganie przepuklinom mózgowo-rdzeniowym, to jednak jego działanie jest znacznie szersze. KWAS FOLIOWY ważny przed ciążą i w ciąży Kwas foliowy bierze udział w powstawaniu DNA, reguluje wzrost komórek i zapobiega anemii, uczestnicząc w tworzeniu krwinek czerwonych. Anemia (niedokrwistość) - kłopoty z żelazem w ciąży Dbaj teraz wyjątkowo o swoje zdrowie. Okres ciąży oznacza spadek odporności. Układ immunologiczny kobiety w trakcie 9 miesięcy zmienia zasady działania – wszystko po to, aby nie traktować płodu jako ciała obcego i nie próbować go zniszczyć. ODPORNOŚĆ W CIĄŻY: co jeść, by nie zachorować w ciąży? Jest mniej „wrażliwy”, co oznacza większą podatność na wirusy i bakterie. Unikaj więc okazji do chorowania – nie choć w zatłoczone miejsca, dobrze się odżywiaj i ubieraj odpowiednio do pogody. Każda choroba w ciąży ma negatywny wpływ na dziecko – szkodliwa jest sama infekcja, ale również leki, które trzeba wtedy przyjmować. Pierwszy trymestr ciąży 5. tydzień ciąży 7. tydzień ciąży 8. tydzień ciąży Zdarza się jednak, że zaczynasz odczuwać już pierwsze dolegliwości ciążowe. Objawy w 4 tygodniu ciąży to m.in. zmęczenie, brak energii, wahania nastroju, tkliwość piersi, częstsze korzystanie z toalety. Wzrost hormonów sprawia, że mogą pojawić się nudności i wymioty. Nazywane są porannymi, jednak występują o każdej porze
Sprawdź co się dzieje w 7 tygodniu ciąży, jak rozwija się dziecko i jakich dolegliwości ciążowych możesz się spodziewać! 7 tydzień ciąży: samopoczucie i objawyW tym czasie macica zaczyna się powiększać, możesz więc odczuć, że ulubione dżinsy robią się przyciasne, a talia nieco się zaokrągliła. Podobnie jak wcześniej, mogą cię nękać mdłości i wymioty, zmęczenie i osłabienie, senność, zmienne nastroje. Pomimo tego staraj się optymistycznie patrzeć na świat: rośnie w tobie mały człowieczek, który już niedługo będzie w centrum twojego dziecka w 7 tygodniu ciążyNa początku tego tygodnia dziecko osiąga 6 milimetrów długości i waży około 1 grama, ale rośnie bardzo szybko, nawet 1 mm dziennie. Jego głowa powiększa się, tworzy się przysadka mózgowa. W początkowym etapie powstających płuc wykształcają się pęcherzyki płucne. Ukształtowały się już wątroba, nerki i trzustka znajdują się już na swoim miejscu. Pojawiają się zawiązki kończyn – małe rączki i nóżki, zaczyna powstawać przewód pokarmowy oraz gruczoły płciowe. Widać też zarysy twarzy, delikatne zabarwienie tęczówek oczu, powieki i otwór w miejscu ust, a także tydzień ciąży: co warto wiedziećWarto zadbać o zdrowe nawyki już od początku ciąży. Oprócz odpowiedniego odżywiania nie zapominaj o aktywności fizycznej: trochę ruchu z pewnością wyjdzie na zdrowie i tobie, i dziecku. Zapytaj ginekologa, czy nie ma przeciwwskazań i wybierz taką formę ćwiczeń, którą najbardziej lubisz. Do najbardziej polecanych przez specjalistów należą: spacery, pływanie, joga, pilates. Jeśli jesteś wysportowana, w porozumieniu z lekarzem nadal możesz ćwiczyć ulubiony sport – o ile nie jest to jazda konna, tenis czy skoki spadochronowe. Odradza się również typowy aerobik, który ćwiczy się w klubach fitness – TBC, ABT, BS czy step albo Hi Lo nie są teraz dla ciebie. Systematyczne, ale nie forsowne ćwiczenia bardzo dobrze wpłyną na twoją kondycję fizyczną i psychiczną, zapewnią dobry sen i wyregulują apetyt. Dzięki zdrowej dawce ruchu (zwłaszcza na świeżym powietrzu) do twojego organizmu (a więc i do organizmu dziecka) dostanie się więcej tlenu, poprawi się krążenie krwi, zaś regularne ćwiczenia przygotują cię do wysiłku, jakim jest pierwszym trymestrze ciąży unikaj dalekich podróży, zwłaszcza w góry – rozrzedzone powietrze i częste zmiany ciśnienia mogą spowodować osłabienie i omdlenia.
6. tydzień ciąży. Pamiętaj, jak ważna jest wizyta u ginekologa w celu potwierdzenia ciąży wewnątrzmacicznej miedzy 6-10. tygodniem ciąży. Lekarz wykona też inne badania, określi BMI, zmierzy ciśnienie tętnicze i wiele innych. Zarodek ma wielkość ok. 5 mm, podobnie jak ziarenko soczewicy. Możemy już w nim uwidocznić

#1 Hej kochane, może któraś z was miała podobny przypadek pomóżcie miałam okres wiadomo staramy się z chłopakiem o dzidziusia, następne „ krwawienie, okres” nie wiem jak to nazwać miałam prawidłowo z terminem misiaczki, czyli stwierdziłam brak ciąży. Po dwóch tygodniach zaczęłam mieć 3 dniowe kłucie po prawej stronie, wiec zrobiłam test ciążowy i wyszedł pozytywny, powtórzyłam następnego dnia i test się potwierdził. Z wyliczeń wychodzi ze jestem 6 tygodniu ciąży poszłam do gina zrobili usg nic nie widać, wręcz powiedziała ze wszystko wyglada ok i widać jak bym miała mieć owulacje w następnym tygodniu Zrobili badania z krwi i wyszło 608 hcg wiec chyba troszkę za niski. I nie wiem co to oznacza dodaje, ze nie mam żadnych objawów ciąży brak bólu piersi, brak mdłości czuje się dobrze. Rok temu przeszłam ciąże pozamaciczna i obawiam się ze może to być powtórka z rozrywki. reklama #2 No jak na 6 tydzien troche niska. A robilas ponownie jaki jest przyrost? #3 Hej kochane, może któraś z was miała podobny przypadek pomóżcie miałam okres wiadomo staramy się z chłopakiem o dzidziusia, następne „ krwawienie, okres” nie wiem jak to nazwać miałam prawidłowo z terminem misiaczki, czyli stwierdziłam brak ciąży. Po dwóch tygodniach zaczęłam mieć 3 dniowe kłucie po prawej stronie, wiec zrobiłam test ciążowy i wyszedł pozytywny, powtórzyłam następnego dnia i test się potwierdził. Z wyliczeń wychodzi ze jestem 6 tygodniu ciąży poszłam do gina zrobili usg nic nie widać, wręcz powiedziała ze wszystko wyglada ok i widać jak bym miała mieć owulacje w następnym tygodniu Zrobili badania z krwi i wyszło 608 hcg wiec chyba troszkę za niski. I nie wiem co to oznacza dodaje, ze nie mam żadnych objawów ciąży brak bólu piersi, brak mdłości czuje się dobrze. Rok temu przeszłam ciąże pozamaciczna i obawiam się ze może to być powtórka z rozrywki. No jak na 6 tydzien troche niska. A robilas ponownie jaki jest przyrost? Robiłam wczoraj badania, następna wizytę mam w poniedziałek wiec muszę czekać weekend #4 Miałam identyczna jak Ty sytuacja. W terminie dostałam krwawienia przypominajacego okres więc ciążę wykluczylam. Po ok 2 tygodniach dostałam brązowych plamien, poszłam na betę i wynik byl ponad 400. Poszłam na USG i usłyszałam że żadnej ciąży nie ma za to są torbiele na jajnikach które krwawią. To było USG u przypadkowego lekarza. Udałam się do mojej gin i ona znalazła pęcherzyk w jajowodzie ... Niestety. Ale miałam to szczęście że beta już spadała i samo się oczyscilo. Sprawdź koniecznie przyrost HCG. Jesteś już po jednej CP więc jest ryzyko powtórki nie chce Cię straszyć ale bądź czujna. #5 U mnie na USG wszystko wyszło ok, doktor powiedziała mi ze wyglada jak bym miała mieć owulacje w następnym tygodniu.... i w dodatku ten okres... słyszałam różne historie i czytałam podobne do moich i wszystko skończyło się z 9 misiecznym sukcesem obawiam się tej CP dlatego mam oczy szeroko otwarte bo z doświadczenia wiem, ze nie jest to przyjemne... a im wcześniej zareaguje tym lepiej. Mam cicha nadzieje ze wszystko będzie w porządku bo jednak dobrze się czuje nie mam żadnych bóli... wiec iskierka nadzieji jest #6 Na 6tc za niska beta , chyba ze ciaza jest dużo młodsza, a jaki był przyrost bety ?? Sprwadzalas po 48h ? Poszłabym jeszcze do innego lekarza #7 Spróbuj powtórzyć betę jutro, są laboratoria czynne całodobowo, bo w poniedziałek już będzie "za późno", betę powinno się oznaczać w odstępie 48-72 godzin. Trzymam kciuki, żeby było po Twojej myśli! #8 Dziewczyny dostałam dzisiejsze wyniki bety Przyrost 50% tylko... Pęcherzyk ciążowy 7,5mm , powinnam spodziewać się najgorszego? #9 Dziewczyny dostałam dzisiejsze wyniki bety Przyrost 50% tylko... Pęcherzyk ciążowy 7,5mm , powinnam spodziewać się najgorszego? Przyrost nie jest optymistyczny, ale i z gorszych rozwijały sie czasem zdrowe ciąże. Który tydzień? reklama #10 Przyrost nie jest optymistyczny, ale i z gorszych rozwijały sie czasem zdrowe ciąże. Który tydzień? Ostatnia miesiączka Według gin owulacja opóźniona i jakoś doszło do zapłodnienia. Myśli ze jakoś 5 tydzień

Dokonywanie obliczeń dotyczących ciąży jest dość skomplikowane — ostatecznie ciąża nie trwa wcale 9 tylko 10 miesięcy i są różne informacje na temat czasu trwania trymestrów. Czasami dopiero od 28. tygodnia ciąży mówi się o 3. trymestrze, a gdzie indziej już od 25/26. tygodnia.
To ostatni miesiąc drugiego trymestru. Dziecko pod koniec szóstego miesiąca ciąży ma już 35 cm i waży nawet 700 gramów. Dzieci urodzone pod koniec szóstego miesiąca ciąży – a więc w 27 tygodniu, mają duże szanse na przeżycie, choć lekarze nie mogą dać gwarancji na to, że dziecko będzie w pełni zdrowe. Lekarzom udaje się też coraz częściej z dobrym skutkiem ratować życie i zdrowie dzieci urodzonych również we wcześniejszych tygodniach szóstego miesiąca ciąży. Szósty miesiąc ciąży. Rozwój dziecka W szóstym miesiącu ciąży dojrzewają narządy wewnętrzne dziecka. Płuca zaczynają wytwarzać surfaktant, substancję która pomoże po urodzeniu rozprężyć płuca i nabrać oddechu. Ale do tego, by dziecko mogło samodzielnie oddychać jeszcze daleka droga – płuca są gotowe do samodzielnej pracy dopiero po zakończonym 36. tygodniu ciąży. W szóstym miesiącu ciąży dziecko magazynuje substancje potrzebne po urodzeniu: wapń, żelazo, białka. To czas, kiedy intensywnie pobiera te składniki z dostarczanego mu pokarmu, a jeśli ich brakuje – z organizmu mamy. Dlatego pod koniec drugiego trymestru łatwo o pogorszenie się wyników badań krwi, duży ubytek zwłaszcza żelaza – lekarz przypomina kobiecie o konieczności spożywania bogatych w składniki odżywcze pokarmów, czasami zaleca też suplementację. W szóstym miesiącu kończy się wzrost liczby komórek i zwojów nerwowych, mózg dziecka pod koniec 6 miesiąca ciąży to niemal mózg donoszonego noworodka. Uwaga! Kobieta w ciąży w ogóle nie powinna się stresować, ale teraz unikanie sytuacji stresujących jest szczególnie ważne – stres matki zakłóca proces tworzenia się połączeń między komórkami mózgu, a to grozi pojawieniem się u dziecka (oczywiście w przyszłości) zaburzeń o podłożu psychicznym. Szósty miesiąc to również czas, kiedy kobieta odczuwa intensywnie i często ruchy dziecka – z jednej strony jest ono ciągle nieduże, więc ma sporo miejsca na aktywne kopanie, z drugiej – jest już naprawdę silne. Dziecko oczywiście sporo śpi, ale kiedy nie śpi – jest naprawdę ruchliwe. W dzień, gdy mama jest aktywna, dziecko większość czasu przesypia. Wtedy, gdy mama się kładzie lub odpoczywa – dziecko zaczyna dokazywać. Kopnięcia w nocy są już na tyle silne, że mogą zakłócać sen kobiety, co obok konieczności odwiedzania toalety i problemów ze znalezieniem wygodnej pozycji do spania nie ułatwia efektywnego wypoczynku. Szósty miesiąc ciąży. Dolegliwości Końcówka drugiego trymestru to powrót huśtawki nastrojów. Oczywiście – to wina hormonów, ale też pojawiających się różnych lęków związanych z najbliższą przyszłością. Do kobiety dociera, że za kilkanaście tygodni nieuchronnie czeka ją poród (spora część kobiet się porodu po prostu boi). Kobieta obawia się też tego, że w końcówce ciąży będzie nieatrakcyjna, co może odbić się na jej związku. Duża część niepokojów dotyczy dziecka – czy urodzi się w terminie, czy będzie zdrowe, czy nie ujawnią się jakieś niezauważone przez lekarza wady. Dobrym pomysłem jest zapisanie się do szkoły rodzenia – dla kobiet, które są w ciąży po raz pierwszy zarówno poród jak i pierwsze tygodnie opieki nad dzieckiem to kwestie zupełnie nieznane, szkoła rodzenia pozwoli je oswoić. Na obniżenie samopoczucia może mieć wpływ również niedotlenienie – macica w tym okresie ciąży zaczyna intensywnie uciskać przeponę, więc oddech kobiety staje się znacząco płytszy. W szóstym miesiącu ciąży kobietom zwykle dokuczają też niewielkie obrzęki – stóp i dłoni. To normalny objaw, jeśli obrzęki nie są duże i nie pojawiają się gwałtownie, nie ma powodów do niepokoju. Niektóre ciężarne narzekają na popękane naczynka krwionośne. Szósty miesiąc ciąży to również narastające problemy z zaparciami. Warto na czczo pić przegotowaną wodę, dieta powinna obfitować w surowe warzywa i owoce. Inne przypadłości to narastające bóle kręgosłupa. U kobiet, które są aktywne i dbają o formę, mogą się one pojawić znacznie później, ale dla kobiet unikających aktywności fizycznej już w szóstym miesiącu powiększony brzuszek staje się dla kręgosłupa dużym wyzwaniem. Jeśli pojawiają się bóle brzucha, zwłaszcza regularnie, nie można odwlekać konsultacji z lekarzem.
7nm6Ua.
  • 51l0f0anqq.pages.dev/53
  • 51l0f0anqq.pages.dev/55
  • 51l0f0anqq.pages.dev/158
  • 51l0f0anqq.pages.dev/87
  • 51l0f0anqq.pages.dev/3
  • 51l0f0anqq.pages.dev/273
  • 51l0f0anqq.pages.dev/31
  • 51l0f0anqq.pages.dev/144
  • 51l0f0anqq.pages.dev/284

    • 6 ty tydzień ciąży